
Ali Han Töre
Hakkında
21 Mart 1884-28 Şubat 1976), İkinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı olan Özbek asıllı siyasetçi. Alihan Töre, 21 Mart 1884 tarihinde Rus Türkistanı’nın Tokmok kentinde doğdu. 1920 yılında Sovyetler Birliği’nden Sincan’daki Kaşgar kentine kaçtı. Nisan 1944’te Alihan Töre, Abdülkerim Abbas ve diğer on kişi ile birlikte, Doğu Türkistan’ı Kuomintang yönetiminden kurtarmak için Gulca’da bir kurtuluş örgütü kurdu. 11 Kasım 1944 tarihinde Sovyetler Birliği’nin desteğiyle İli İsyanı’nı başlattılar. Alihan Töre, 12 Kasım 1944 tarihinde Gulca kentinde elde edilen isyanın zaferinin ardından ertesi gün İkinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti’nin cumhurbaşkanı seçildi. 8 Nisan 1945’te mareşal rütbesiyle Doğu Türkistan Millî Ordusu’nun genelkurmay başkanı oldu. Alihan Töre, İkinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti liderliğinde Josef Stalin’in Doğu Türkistan Millî Ordusu’nun Urumçi’ye yönelik taarruzunu sonlandırma ve Ekim 1945’te Kuomintang ile müzakerelere başlama emrine karşı çıkan tek kişiydi. Alihan Töre, Çan Kay Şek’in Sincan krizini barışçıl bir şekilde çözme teklifine uygun olarak NKVD tarafından tutuklanarak zorla Sovyetler Birliği’ne geri getirildi ve burada hapsedildi. Ömrünün geri kalanını Taşkent’te ev hapsinde geçirerek Sincan hakkında Türkistan kaygısı adlı bir kitap yazdı