&
loading
ATLA
The Cambridge History of Early Inner Asia
Barat Hacı

Barat Hacı

Doğum Tarihi: 16 Ekim 1910
Ölüm Tarihi: Şubat 2003
Meslek/Ünvan: Komutan

Hakkında

Barat Hacı, 16 Ekim 1910 tarihinde Doğu Türkistan’ın Kaşgar şehrinde dünyaya geldi. Berat gecesinde doğduğu için adını Barat koydu babası. 1931 senesinde Doğu Türkistan’ın Kumul şehrinde Mançur-Çin istilacı hâkimiyetine karşı Hoca Niyaz önderliğinde mücadele haberini duyan Barat Hacı, birkaç arkadaşıyla birlikte bu mücadeleye katıldı. Barat Hacı ayaklanmada etkin rol oynadı ve arkadaşlarıyla birlikte birçok bölgeyi kurtardılar. 1932 senesinde, Hoca Niyaz’ın Kaşgar çıkartmasıyla beraber kendi evine Mücahit olarak döndü. 1933 senesinde kurulan Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti’nin ilanına kadar Kaşgar civarındaki birçok ilçe ve köydeki çarpışmalara katıldı.

1937 senesinde Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti’nin yıkılmasıyla Barat Hacı’nın da hapishane hayatı başladı. İlk zindan deneyimi 1937-1942 arasında oldu. Çıktıktan sonra tekrar mücadele saflarına döndü. Barat Hacı’nın Doğu Türkistan’ın güney bölgelerindeki mücadeledeki azmi ve fedakarane tavrı Milliyetçi Çin’in yöneticilerini korkuya düşürdü ve tekrar takibe başladılar. 1945’te kurulan Doğu Türkistan Cumhuriyeti’nin ilanına kadar birkaç defa ölüm tehlikesi atlatan Barat Hacı, kendi komutanlığında birkaç bölgeyi işgalden kurtardı. 1952’ye kadar Doğu Türkistan ordusunda Binbaşı rütbesiyle görev aldıktan sonra, Kızıl Çin’in politikasına aldanan Doğu Türkistanlıların ordularını dağıtmaları üzerine Barat Hacı 1960’a kadar mücadeleyi ferdi olarak sürdürdü. Bu sırada Doğu Türkistan Cumhuriyeti’nin üst düzey yöneticileri, Çinlilerce teker teker idam edilmeye başlandı. Daha alt görevlerde olanlar ise hapse atılmaya başlandı. Bu şekilde Barat Hacı’nın da ikinci hapis hayatı başlamış oldu.

1960’tan 1981’e kadar tam 21 sene Pantürkizm suçundan Çin zindanlarında, hücrede kaldı Barat Hacı. 80 santimetre eninde bir metre uzunluğunda karanlık beton bir hücrede, elleri ve ayakları prangalarla bağlanarak, bir gün yiyip bir gün oruç tutarak 21 yıl direndi Barat Hacı. 1981 senesinde hapisten çıktığında 38 kiloya kadar düşmüştü. Barat Hacı hapisten çıktıktan sonra 1985’e kadar gözetim altında tutulmuş, 1993’te Türkiye’ye gelmişti. Doğu Türkistan’da halen devam eden Çin Zulmünü tüm dünyaya haykırmak için zaman zaman Türkiye’de düzenlenen yığılışlara uzun ak sakalı, başında dopbasıyla, bir elinde Al Bayrak diğerinde Gök Bayrak olduğu halde, gençlerin önünde en ateşi mücahid olarak katıldı. Kendisini Çin konsolosluğunun kapısına kilitlediği zaman defalarca ekrana yansıdı. 93 yıllık ömrünün bebeklik ve çocukluk dönemi de dahil tamamını zulüm, işkence, gözyaşı ile cephede ve hücrede geçiren Barat Hacı, hac farizasını ifa edip ismi gibi hacı olduktan sonra Şubat 2003’te Mekke’de öldü.

Kaynaklar

https://tr.wikipedia.org/wiki/Barat_Hac%C4%B1