İpek Yolu
/ Çin'den başlayarak Anadolu ve Akdeniz aracılığıyla Avrupa'ya kadar uzanan ve dünyaca ünlü ticaret yoluna verilen isim.
İpek Yolu, MÖ 130’da Çin’in Han Hanedanlığı döneminde resmen kurulmuş ve antik dünyanın bölgelerini MÖ 130- MS 1453 yılları arasında ticarette birbirine bağlayan eski bir ticaret yolları ağıydı. İpek Yolu doğudan batıya tek bir yol değildi ve bu nedenle tarihçiler ‘İpek Güzergahı’ adını tercih ediyor, ancak ‘İpek Yolu’ yaygın olarak kullanılıyor.
Avrupalı kaşif Marco Polo (1254-1324) bu yolları gezdi ve ünlü eserinde onları derinlemesine tanımladı, ancak onları adlandırma konusunda bir önemi olmadı. Bu yol ağı için her iki terim de -İpek Güzergahı ve İpek Yolu- Alman coğrafyacı ve gezgin Ferdinand von Richthofen tarafından MS 1877’de türetilmiş ve bunlara ‘Seidenstrasse’ (İpek Yolu) veya ‘Seidenstrassen’ (İpek Yolları) adı verilmiştir. Polo ve daha sonra von Richthofen, İpek Yolu üzerinde taşınan mallardan bahsetmişlerdir.
| Batı’dan Doğu’ya giden mallar:
Atlar Eyer takımı ve koşum Asma ve üzüm Hem egzotik hem evcil hayvanlar ve köpekler Hayvan kürkleri ve derileri Bal Meyve Züccaciye Yün battaniyeler, kilimler, halılar Tekstil (perde gibi) Altın ve Gümüş Develer Köleler Silah ve cephane
|
Doğu’dan Batı’ya giden mallar:
İpek Çay Boya Değerli taşlar Çini (tabak, kase, bardak, vazo) Porselen Baharat ( tarçın ve zencefil gibi) Bronz ve altın eserler İlaç Parfüm Fil dişi Pirinç Kağıt Barut |
Ağ, Han Hanedanlığı’nın (MÖ 202 – MS 220) batı ile resmi olarak ticarete başladığı MÖ 130’dan, Osmanlı İmparatorluğu’nun batıyla ticareti boykot edip yolları kapattığı MS 1453’e kadar düzenli olarak kullanıldı. Bu zamana kadar Avrupalılar doğudan gelen mallara alışmışlardı ve İpek Yolu kapanınca tüccarların bu mallara olan talebi karşılamak için yeni ticaret yolları bulmaları gerekiyordu.
Camel with Guide, Tang Dynasty
Develi Rehber, Tang Hanedanı
Jan van der Crabben (CC BY-NC-SA)
İpek Yolu’nun kapanması, Avrupalı kaşiflerin denize açılıp kara ticaretinin yerini alacak yeni su yolları çizmesi tarafından tanımlanacak olan Keşif Çağı’nı (Keşif Çağı, MS 1453-1660 olarak da bilinir) başlattı. Keşif Çağı, Avrupa gemileri kendi tanrıları ve ülkeleri adına bazı topraklar üzerinde hak iddia ettikleri ve diğerlerini batı kültürünü ve dinini tanıtarak etkilediği ve aynı zamanda bu diğer ulusların Avrupa kültürel geleneklerini etkilediği için dünyadaki kültürleri etkilemiştir. İpek Yolu – açılışından kapanışına kadar – dünya medeniyetinin gelişimi üzerinde o kadar büyük bir etkiye sahiptir ki, modern dünyayı onsuz hayal etmek zor.