Türkistan’da kölelik üzerinde hangi geleneklerin etkisi vardı? Köleler elde edildikten sonra köle pazarlarına intikalleri hangi yöntemlerle sağlanıyordu? Bir köle pazara getirildikten sonra nasıl alınıp satılıyor, alıcı-satıcı anlaşmazlıkları nasıl çözülüyordu? Köleler hangi iş gruplarına dâhil oluyorlardı? Ruslar neden Türkistan’ın işgali için kölelik sorununu gerekçe gösteriyorlardı ve işgalden sonra Rusların köleliğe yaklaşımları nasıldı?

İnsanlık tarihiyle yaşıt olan kölelik, özel mülkiyetin gelişimi ve toplum içindeki sosyal eşitsizliklerin dengesizleşmesi neticesinde yaygınlık gösterdi. Böylece toplum içinde iki sınıf ortaya çıktı. Köleleştirenler ve köleleşenler: Efendiler ve Köleler… Tarihin en başından beri pek çok medeniyet köle emeği üzerinden kendini inşa etti. Köle emeğinin alım ve satımı hem Doğu hem de Batı dünyasında yaygın bir ekonomik faaliyete dönüştü. Köleleştirme birbiriyle bağlantılı pek çok aşamayı içeren karmaşık bir süreç görünümündeydi. Savaşlar, yağmalar yahut kişisel talihsizlikler köle elde etmenin başlıca yollarıydı. İnsani bakımdan ne kadar sefalet örneği ise ekonomi anlamında oldukça kârlı bir yatırım alanı olan kölelik sistemi, Türkistan coğrafyasının da ayrılmaz bir parçasıydı.

Elinizdeki eser, efendilik ve kölelik sistemine işleyiş tarzıyla diğer coğrafyalardan
ayrışan bir yerden, Türkistan’dan bakıyor. Türkistan coğrafyasındaki kölelik kurumunu, kökenleri, kaynakları, elde ediliş yöntemleri, ekonomik katkıları, diplomatik tesirleri gibi farklı yönlerden genel hatlarıyla, dönem kaynakları ışığında ele alarak bu alanda yapılacak müstakbel eserlere öncülük etmeyi hedefliyor.

Mesut Karakulak imzalı “Türkistan’da Efendiler ve Köleler”, çok büyük bir coğrafyanın üzerinde hâkim olan acımasız bir sistem üzerine benzersiz bir çalışma…