Karahitayların Hakimiyeti (Katvan Muharebesi)

Katvan Muharebesi, 1141 yılında Karahitay ve Büyük Selçuklu Devleti arasında gerçekleşmiş bir muharebedir. Yehlü Taşi’nin Balasagun’a kadar ilerleyerek Kaşgar, Beşbalık ve Hoten’i ele geçirmesiyle birlikte Karahitay Devleti kurulmuş ve Karahanlı-Karahitay mücadelesi daha da yoğunlaşmıştır. 1137 yılında Karahitay ordusu, Batı Karahanlı hükümdarı Mahmud b. Muhammed Arslan Han’ın kuvvetlerini Hoten yakınlarında mağlup etmiştir. Bu süreçte Harezmşahlar ile Selçuklu Devleti arasındaki mücadeleden de faydalanan Karahitaylar, Karahanlı topraklarına saldırılarını artırmışlardır. Karahanlılar ile Karluklar arasında yaşanan anlaşmazlık da, Karahanlıların Selçuklu hükümdarı Ahmed Sencer’den yardım talep etmeleri üzerine Karluklar’ın Karahitaylara sığınmasıyla devam etmiştir.

Savaş sırasında Yehlü Taşi, Karlukların affedilmesi için Ahmed Sencer’e başvurmuş, ancak talebi olumsuz yanıtlanmıştır. Bu durum üzerine Ahmed Sencer ordusuyla birlikte hareketine devam etmiştir. İki ordu, Semerkant’ın kuzeyindeki Katvan bozkırında karşılaşmıştır. Yapılan savaşta Selçuklu ordusu ağır kayıplar vererek dağılmıştır. Ahmed Sencer ve Mahmud b. Muhammed Arslan Han, savaş alanından kaçmak zorunda kalmışlardır.

Muharebenin sonuçlarına gelindiğinde, Yehlü Taşi Semerkant’ta doksan gün kalmış ve Müslüman soyluların sadakatini kabul etmiştir. Mahmud’un kardeşi İbrahim’i Semerkant’ın yeni hükümdarı olarak atamıştır. Bununla birlikte, Yehlü Müslüman Burhan ailesinin Buhara’yı yönetmeye devam etmesine izin vermiştir. Bu savaştan sonra Harezmşahlar, Karahitay’ın vasal bir devleti haline gelmiştir. 1142’de Yehlü, Erbuz’u Harezm’i yağmalamak için göndermiş ve Atsız’ı yıllık 30.000 dinar haraç ödemeyi kabul etmeye zorlamıştır.