&
loading
ATLA
Resisting under Occupation. A Palestinian – Uyghur Comparison
1217

Şarki Türkistan’ı Cengiz Hanı’ın İstila Edişi

Cengiz Han, Moğolistan ve Kuzey Çin’de imparatorluğunu kurduktan sonra Şarki Türkistan’ı da imparatorluğun sınırlarına dahil etmeyi hedefledi. Bu amaçla Küçlük Han’ı yok etmeye karar verdi ve Cebe Noyan adlı bir komutanı 20 bin atlı askerle Şarki Türkistan’a gönderdi. Cebe Noyan’a Uygur, Karluk ve diğer Türk kavimlerinden de askerler katıldı.

Küçlük Han, Hoten’den hareket ederek Issıkgöl yakınlarında savaşa hazırlandı. Ancak Cebe Noyan ve ordusuyla karşılaştığında ağır bir yenilgiye uğradı ve askerleri dağıldı. Küçlük, az sayıda askeriyle kaçarak Kâşgar’a geldi. Kâşgar halkı, Küçlük’ü aralarına alarak intikam aldı, ancak Küçlük üç adamıyla birlikte kaçarak Kâşgar’ın güneyindeki dağlara sığındı. Cebe Noyan, Küçlük’ü yakalamak için bir grup asker gönderdi. Ancak Küçlük, bu askerlerden kaçarak Bedahşan tarafına gitmeyi planladı. Sarıgöl’deki Türkistanlılar, daha önce Küçlük’ten kaçmış olan avcılar, onu tuzağa düşürerek yakaladı ve Cebe Noyan’ın askerlerine teslim etti. Küçlük, Cebe Noyan tarafından öldürülüp başı Cengiz Han’a gönderildi. Cebe Noyan daha sonra Yarkend, Hoten ve Kuça bölgelerini savaşmadan işgal etti. İşgal tamamlandıktan sonra Cengiz Han’ın yasalarına göre halkı özgür bıraktı. Cengiz Han’ın bu şekilde Şarki Türkistan’a yardım etmesi, bölge için bir kurtarıcı olarak görüldü.

H. 615 (M. 1218) yılında Cengiz Han, Uygur, Karluk ve Sarı Uygurlar gibi yerel hanlıklara iç işlerinde bağımsızlık tanıdı. Ancak Altışehir bölgesinde yerel bir hükümdar olmadığı için Cengiz Han, Uygurlardan Manglay Suya adlı bir kişiyi Altışehir’e vali olarak atadı. Manglay Suya’nın bir ayağı sakat olduğu için Cengiz Han ona Duğlat adını verdi. Bu yüzden Duğlat Hanedanı olarak da bilinen Manglay Suya’nın hanedanı, Altışehir’i yönetti.

Şarki Türkistan’ı Cengiz Hanı’ın İstila Edişi