Abdukadir Damolla Şehit Oldu

Doğu Türkistan’da, Dâmolla’nın teşvikiyle açılan okulların ilki, 1885 yılında Artuç’un İksak köyünde faaliyete geçen Hüseyniye Mektebi’dir. 1907 yılında aynı yerde, ilk defa öğretmen okulu da açılmıştır. İstanbul’dan gelen öğretmenler, Habibzâde Ahmed Kemal İlkul’un başkanlığında bu okullarda görev yapmışlardır. Dâmolla, bu okullarda öğretmenlik ve idarecilik görevlerinin yanı sıra temel ders kitaplarını da yazmıştır. Ayrıca kız öğrenciler için ayrı okullar açmıştır

Dâmolla, hayırseverlerin destekleriyle 1910 yılında Kâşgar’da Matbaa-i Nûr’u kurmuştur. Ancak 1914 yılında hükümet bu eğitim kurumlarını tamamen kapatmıştır. İstanbul’dan getirilen öğretmenlerin bir kısmı sınır dışı edilmiş, bir kısmı ise tutuklanmıştır. Bu zorlu dönemde Dâmolla, 1918 yılında Taşkent, Ufa, Kazan, Ural, Türkiye ve Mısır üzerinden hac yolculuğuna çıkmış ve Hicaz’daki İslam âlimleriyle görüşmüş ve fikir alışverişinde bulunmuştur.

Uzun seyahatinin ardından siyasi atmosferin yumuşamasıyla Dâmolla memleketine dönmüş ve Kâşgar müftüsü olmuştur. Öğretim ve eser yazma faaliyetlerini sürdürürken, 14 Ağustos 1924 tarihinde bir suikast sonucu şehit edilmiştir. Bu olay, dünya Müslümanları arasında büyük bir infial yaratmıştır.