Zıyavuddin ile Turdumambet İsyanı

1815 yılında Taşmalık’ta başlayan isyan, Ch’ing’in Doğu Türkistan’da uyguladığı politikalar ve yerel halkın hoşnutsuzluğu sonucunda ortaya çıkmıştır. Kaşgar hakimi Yusuf’un Zıyavuddin’e zulüm yapması, Zıyavuddin’in bu zulme dayanamayarak Taşmalık’ta isyan başlatmasına yol açmıştır. Zıyavuddin ve Turdumambet isyanın liderliğini üstlenmişlerdir. Turdumambet, Taşmalık’ta bulunan Çinlilere ait at çiftliğini yakıp yıkmış ve Ch’ing askerlerini öldürmüştür. İsyan hızla bölgeye yayılmış, ancak uzun süre devam etmemiştir.

İsyancılar, Taşmalık, Çakır Terek ve Oytak gibi yerlerde Ch’ing askerleriyle çatışmışlardır. İli Can Cun’u Chiya Lin, yardıma gelen askerlerle birlikte isyan liderleri Zıyavuddin ve Turdumambet’i tutuklayarak öldürmüşlerdir. İsyan yaklaşık bir ay sürmüş ve halk arasında derin etkiler bırakmıştır. Zıyavuddin’in oğlu Aşrap Bek babasının yerine isyanın liderliğini üstlenmiştir, ancak kısa bir süre sonra tutuklanarak öldürülmüştür. Zıyavuddin’in diğer bir oğlu Subheddin ise Pekin’e götürülmüş ve ergenlik yaşına geldiğinde idam edilmiştir.