1862-1877 Dungan Ayaklanması

Dunganlar, Avrasya’nın ilginç topluluklarından biridir. Babaları Arap, anneleri Çinlidir ve bu şekilde ortaya çıkmış bir toplumdur. Dunganlar, Müslüman inançlarından taviz vermeden Sovyet döneminde yaşamışlardır.

Dungan İsyanı, 19. yüzyılda Çin’deki Müslümanlar tarafından dinsel ve ırksal ayrılıklara tepki olarak başlatılmıştır. Çinlilerin Müslümanlarla yaptığı Talas Savaşı’nın ardından bazı Müslüman Araplar Çin’e göç etmiştir. İlk zamanlarda ibadetlerini özgürce yaşamışlarsa da Qing Hanedanlığı’nın iktidara gelmesiyle birlikte Anti-Müslümanlık artmış ve Hui halkının hakları gasp edilmeye başlanmıştır.

Dunganlar, Müslüman inançlarına bağlı kalmış ve İslam dinini terk etmemişlerdir. Arap erkeklerin Çinli kadınlarla evlenmesiyle Çin kültürüne adapte olmuşlardır, ancak inançlarını korumayı sürdürmüşlerdir. Qing Hanedanlığı yönetimi altında, Müslümanları bölme ve yönetme politikası izlenmiştir, hedef Müslümanlar, Hanlar, Tibetliler ve Moğollar olmuştur.

1862-1877 yılları arasında gerçekleşen Dungan İsyanı’nın lideri Yakup Bey’dir. İsyan sırasında Qing Hanedanlığı, Zuo Zongtang liderliğinde Müslümanlara karşı askeri birlikler göndermiştir. Müslümanlar önce Gans’u ve Sincan’ı ele geçirmiş, ardından Qing Hanedanlığı’nın saldırısı sonucu yenilgiye uğramışlardır. İsyanın sonucunda birçok Müslüman hayatını kaybetmiş ve Dunganlar göç ederek Rusya, Kazakistan, Kırgızistan gibi ülkelere yerleşmiştir.

Dungan İsyanı, tarihin en kanlı çatışmalarından biri olarak bilinir. İsyan sırasında bir milyon Panthay, üç milyon Dungan ve beş milyon Guizhou halkı öldürülmüştür. Toplamda ise yaklaşık 12 milyon kişi hayatını kaybetmiştir. Bu isyan, Dunganlar ve diğer Müslüman topluluklar için tarihi bir öneme sahiptir.