Şarki Türkistan’ın Gök Türk İttihadına Girişi

İlhan Bumin, kendisini kağan ilan ederek oğlu Mukan Han’ı birçok askerle güneye kaçan Juan-Juanları yok etmek için gönderdi. Mukan Han, Juan-Juanları takip ederek M.S. 555’te Şarki Türkistan’ın tamamını ve Batı Türkistan’ın bazı bölgelerini işgal etti. Bu şekilde doğuda Kore’den, batıda Hazar Denizi’ne kadar uzanan Türk hanlık hâkimiyetini elde etti.

Böylece Gök-Türk Devleti büyük bir imparatorluk haline geldi. Çin kaynaklarında ve bazı çağdaş kaynaklarda bu devlet, Tujue Devleti olarak adlandırılmıştır. Bu, Çinlilerin kendi dillerinden başka dillerdeki terimleri değiştirmedeki tahrifatıdır. Bumin Kağan, kardeşi İstemi Han’ı Batı bölgesindeki Türklerin üzerinde genel vali ve yabgu unvanıyla görevlendirdi. Bu unvan, eski Türklerde kağandan sonra gelen üçüncü derecedeki bir rütbe unvanıdır. Yabgu’nun yönetim merkezi Talas (Teraz) şehriydi.

Doğrudan Kağanın idaresine bağlı olan bu geniş topraklar, Yabgu’nun yönetimine tâbi bir şekilde doğu bölümü ve batı bölümü olarak ikiye ayrıldı. Şarkı Türkistan’ın Kumun ve Barköl hanlıkları doğu yönetimine tâbiyken diğer bölgeleri ise batı yönetimine tâbiydi.

Juan Juanlar: Bugünkü Moğolistan topraklarında Çinlilerin adını verdiği, III. – VI. / IV. – VI. yılları arasında çeşitli boy ve uyrukların birleşiminden oluşan topluluktur. Kökenleri konusunda ihtilaflar vardır.