General Tso’nun Urumçi ve 19 Ağustos 1876 Manası İşgali

Batıda Osmanlı Devleti’ne karşı bir savaşa hazırlanan Rusya, Yakub Han’dan herhangi bir tehlike gelmemesi için General Tso’nun Kaşgar üzerine ilerlemesini teşvik etmiş ve böylece doğrudan bir tehdit oluşturabilecek bir durumu önlemişti. Bu sırada İngiliz dışişleri de fikir ayrılığına düşmüştü. Hindistan Valiliği, Yakub Han’ın daha fazla desteklenmesine gerek olmadığını ve Hindistan’a yönelik bir tehlikenin söz konusu olmadığını savunurken, İngiliz Dışişleri Bakanlığı ise Yakub Han’ın desteklenmesi ve Doğu Türkistan’ın bağımsızlığının korunması gerektiğini savunan Forsyth ve İngiltere’nin Pekin Büyükelçisi Wade ile aynı fikirdeydi.

Bu süreçte Yakub Han’ın elçisi Said Yakub Han Tora, memleketinin bağımsızlığını koruyacak bir anlaşma sağlamak için İstanbul, Petersburg ve Londra arasında mekik dokurcasına çabalamıştır, ancak bu başkentlerde ve Londra’da Çin elçisi Kuo ile yaptığı görüşmelerden olumlu bir sonuç alamamıştır. İngilizler son olarak Pekin’de Kaşgar ile Çin arasında bir anlaşma sağlamaya çalışmışlarsa da Çin başbakanı, “anlaşma görüşmeleri ancak General Tso aracılığıyla yapılabilir” diyerek bu girişimi de sonuçsuz bırakmıştır.

Son hazırlıklarını tamamlayan General Tso, 17 Ağustos-6 Kasım 1876 tarihleri arasında Urumçi ve Manas’ı Dunganlardan geri alarak Doğu Türkistan sınırına yaklaşmıştır. Yakub Han ise düşmanın ilerleyişine karşılık olarak stratejik öneme sahip Turfan, Tahsun ve Davançin kalelerine kuvvetlerini yerleştirerek direniş hazırlıklarını tamamlamıştır. Turfan’a Hakim Han Tora’yı, Tahsun’a da kendi küçük oğlu Hak-Kulu Bey’i göndererek komutanlarını tayin eden Yakub Han, kendisi de ana kuvvetlerin başında Korla’ya ilerlemiştir. 1876-1877 kışını bir süre erteleyen Yakub Han, ancak Tso’nun ansızın Davançin ve Turfan’ı işgal etmesiyle 1877 baharında savaş fiilen başlamıştır.