Doğu Türkistan’a Özerklik Statüsü Verildi

1 Ekim 1955 tarihinde Doğu Türkistan, Rusya’nın (SSCB) de desteğiyle “Xinjiang (Sincan) Uygur Özerk Bölgesi” olarak ilan edilerek eyalet statüsünden çıkarılmıştır. Bu statü gereği, Doğu Türkistan günümüzde Çin’de hukuki olarak otonom bir bölgedir ve iç işlerinde serbest muhtariyet haklarına sahiptir.

Bu tanımlama ve statü gereği, 1982 Çin Anayasası’nın bazı maddelerinde özerk bölgelere ve azınlıklara kendilerine özgü temel haklar tanınmıştır. Anayasa’nın 4. maddesinde ülkedeki tüm milletlerin eşitliğine vurgu yapılmış, ayrımcılığın ve her türlü zulmün yasaklandığı belirtilmiştir. Özerk bölgelerde yaşayan vatandaşlar kendi dillerini kullanma, geliştirme, kendi kimliklerini ve geleneklerini koruma veya yeniden düzenleme özgürlüğüne sahiptirler. Özerk bölgelerde azınlıkların haklarının korunması için özerklik organları kurulmuş ve bu organlar aracılığıyla eğitim, bilim, kültür, sağlık ve spor gibi alanlar özerk olarak yönetilebilmektedir. Herkes kendi milletinin mirasını ve kültürünü koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Ayrıca merkezi hükümetin onayı ile özerk bölgeler, kendi ihtiyaçlarına göre kamu düzenini korumak için yerel kamu güvenlik güçleri oluşturabilirler.

Ancak, özerklik statüsüne rağmen Doğu Türkistan’da zaman zaman insan hakları ihlalleri ve baskılar yaşandığına dair raporlar ve endişeler bulunmaktadır. Bu durum, özerklik ilkesinin uygulanmasında bazı zorlukların olduğunu göstermektedir.