&
loading
ATLA
Altaylardan İstanbul’a Göç Hatıraları
Abdülkadir Damolla

Abdülkadir Damolla

Doğum Tarihi: 1862
Ölüm Tarihi: 14 Ağustos 1924
Meslek/Ünvan: Şair

Hakkında

Kâşgar’da Artuç ve Meşhed sınırındaki Bağırık mahallesinde 19. yüzyılın sonlarında doğdu. “Büyük hoca” anlamındaki Dâmolla lakabıyla şöhret bulmuş, şiirlerinde “Gāzî” mahlasını kullanmıştır. Küçük yaşta Kur’an’ı ezberledi. Kâşgar’daki Hanlık Medresesi’nde başladığı İslâmî ilimler tahsilini Buhara, Hokand ve Taşkent’te sürdürdü.Farsça ve Urduca öğrendi.Tahsil hayatının ardından memleketi Kâşgar’a dönen Dâmolla burada hurafelerin ve tefrikanın yaygın olduğu olumsuz bir tablo ile karşılaştı. Ona göre bu durumun sebebi ilköğretim müfredatının yetersizliği ve din eğitimindeki metotsuzluktu. Önceleri camilere bitişik okullarda Arapça ve Farsça olarak sadece dinî ilimlerin okutulduğu Kadîmcilik denilen usulün yerine Cedîdcilik usulünü getirdi; bu konuda Çin Türkistanı’nda ilk fetva veren âlim oldu. İlköğretim müfredatına pozitif bilimleri dahil etti.  Eğitim dilini ve o güne kadar Arapça okunan hutbeleri ana dili olan Uygurca’ya çevirdi. “Zaman âgâhlık zamanıdır, gaflet değil; ilim irfan devridir, cehalet değil; gayret vaktidir, tembellik değil” sözleriyle özetlediği yenilikçi eğitim hareketini başta cami ve medreseler olmak üzere hemen her yerde anlattı. Yıllarca eski usule alışan ve usûl-i cedîdi benimsemekte zorluk çeken halkı, şeriatın emrettiği miras taksiminin matematik bilmeden yapılamayacağı gibi istidlâllerle ikna etmeyi başardı.Öğretim ve telif faaliyetlerini sürdürürken 14 Ağustos 1924’te bir suikast sonucu şehit edildi. Bu olay dünya müslümanları arasında büyük infial uyandırdı.

Kaynaklar

https://islamansiklopedisi.org.tr/damolla-abdulkadir