
Alihan Bökeyhan
Hakkında
Kazak siyasetçi, 19. yüzyıl sonu ile 20. yüzyıl başında Kazak Türkleri aydınlarının, milliyetçi önderi. Ulusal bağımsızlık ve Alaş Hareketinin üyesi. Alaşorda Otonomiyalı Hükümetinin başkanı, Alaşorda Özerk Cumhuriyetinin önderi. Siyasetçi, bilim insanı.
Alihan, 1866 yılında Semey bölgesinde doğmuştur. İlk öğrenimden sonra Ombı Teknik Yüksek okulunu bitirmiş, sonra da Petersburg Orman Enstitüsünde öğrenimine devam etmiştir. 1904-1905 yıllarındaki Rus-Japon savaşı Orınbur (şimdiki Orenburg)’da yayınlanan Kazak gazetesi 1913 – 1918 yılları arası Kazak Türklerinin bilinçlenmesinde çok öneme sahip bir gazetedir. Gazetenin yazarları arasındaAhmet Baytursunov, Mircakıp Duvlatulı ve Alihan Bökeyhan bulunmaktadır.
1910 yılında Bökeyhan Kırgız (Kazak) bozkırının Ruslar tarafından yerleştirilmesine karşı karşı gelmiştir. 1913 yılında, Ali han Bökeyhan “Kazak” gazetesinin neşrine başlar. Az bir vakitte gazete milli aydınların fikir merkezi haline gelir. Gazetelerde açık imza ve “Qır balası”, “Stepniyak”, yani “Bozkır oğlu” adları ile “Duma partiyası”, “Duma və Kazaklar”, “Avqust Bebel” ve b. makaleler yayınlatır.
1914 yılının haziran ayında geçirilen Umum Rusya Müslümanları Kurultayın’a iştirak eder. Rusya Devlet Dumasında Müslüman milletvekillerin teşkilatlanmasından ve faaliyetlerini güçlendirmelerinden sorumlu olur. Tomsk’ta Sibir (Sibirya)’in bağımsızlığını isteyenlerin kurultayında görev alır. Alihan Bökeyhan’ın teşebbüsü ile bu kurultayın oluşturulması, planlanan Sibir Cumhuriyetinin Kazakistan ile bütünleşmesi kararı alınır. Alihan Bökeyhan’ın esas maksadı Sibirya ve Orta Asya’yı da kapsayan Türk milli hükûmeti kurmaktı. Gürcü kökenli Stalin’in emriyle Kazak milliyetçilerine karşı sert tedbirler başlar. 1920-1937- yılları arasında Alihan Bökeyhan üç defa hapsedilir. 27 Eylül 1937 tarihinde Sovyet Rusya yönetiminin emriyle kurşuna dizilir.
Kaynaklar
https://tr.wikipedia.org/wiki/Alihan_B%C3%B6keyhan