&
loading
ATLA
Tarihi Vesikalarda 1933 Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti ve Anayasası

ÖNE ÇIKAN KAVRAMLAR

CCTV.
/ Close Circuit TeleVision

CCTV, kameralar aracılığıyla alınan görüntünün belirli bir konuma iletildiği sisteme verilen isimdir. CCTV açılımı, “Kapalı Devre Televizyon” anlamına gelen “Close Circuit TeleVision” kavramından türetilmiştir. Televizyon sisteminden farklı olarak CC...
Bingtuan.
/ Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde bulunan ekonomik ve paramiliter örgüt.

Bingtuan, Çin hükümeti tarafından Doğu Türkistan’ı işgal etmesinden birkaç yıl sonra, 1950’lerde Uygur halkının anavatanı üzerinde kontrol sağlamak için kuruldu. Bingtuan’ın üretim ve inşaat yaparak bölgenin gelişmesine katkı sağlamak olduğu söylendi...
Cadı Avı.
/ Pekin yönetiminin, etnik gruplar arasında birliği sağlamak adı altında 2 milyon Uygur Türkünü kamplarda toplaması olayı.

Uygur Türklerine uyguladığı zulüm ile tepkilerin odağında bulunan Çin, diğer azınlıkları da baskı altına aldı. Pekin yönetimi, dini ibadet için toplananların ihbar edilmesini istedi. İhbarda bulunanlara da para ödülü vaat edildi. Uluslararası insan h...
Zorunlu Göç.
/ Doğu Türkistan halkının zorla yurtlarından çıkmasına verilen isim.

İnsanların bulundukları yeri kendi iradeleri dışında terk etmeleridir. Doğu Türkistan halkı, sistematik olarak yıllardır zorunlu göç politikalarına tabi tutulmaktadır. ...
Toplama kampları.
/ Çin tarafından Doğu Türkistanlıların toplanarak işkence ve asimilasyon politikalarının uygulandığı yer.

Düşman olarak görülen bir topluluğun, genelde çok kötü koşullarda toplatılıp tutsak edilmesi amacıyla yapılan büyük kapalı yerlerdir. Bu grup politik muhaliflerden, düşman bir devletin vatandaşlarından, belirli etnik veya dini gruplardan, kritik bir ...
Doğu Türkistan.
/ Günümüzde özgür bir ülke olması gerekirken maruz kaldığı baskı ve zulüm yüzünden esaret altında kalan Türk topluluğu.

Asya’nın merkezinde, jeopolitik ve stratejik konumu, fiziki coğrafyası, tarihi geçmişi, etnik yapısı, kültürü, yeraltı ve yerüstü zenginlikleriyle, bugünkü evrensel hukuk ve insan hakları çağında; hür ve müreffeh bir ülke olması gerekirken tarihin ci...
Soykırım.
/ Siyasal, ulusal, ırksal ya da dinsel bir nedenle, azınlık durumundaki bir insan topluluğunu soyca yok etmeyi amaçlayan toplu öldürme eylemi.

Irk, canlı türü, siyasal görüş, din, sosyal durum veya başka herhangi bir ayırıcı özellikleri ile diğerlerinden ayırt edilebilen bir topluluk veya toplulukların bireylerinin, çıkar amacıyla, bir plan çerçevesinde ve yok edilmeleri niyetiyle girişilen...
Türkistan.
/ İçerisine geniş bir coğrafyayı alan tarihi bölge.

Orta Asya’da batıda Hazar Denizi ve Aşağı İdil’den başlamak üzere doğuda Moğolistan’daki Altay Dağları’na, güneyde Kopet-Hindukuş-Kunlun dağlarına, kuzeyde Aral ve Balkaş göllerinin ötesinde Kırgız bozkırına kadar uzanan yüzöl...
UHRP: Uygur İnsan Hakları Projesi.
/ Uygurlar için insan haklarını destekleyen araştırmaya dayalı bir savunuculuk örgütüne verilen isim.

Washington DC’de bulunan ve Uygurlar için insan haklarını destekleyen araştırmaya dayalı bir savunuculuk örgütüdür. UHRP’ye göre, ana hedefi, araştırmaya dayalı savunuculuk yoluyla “Uygurlar ve Doğu Türkistan’da yaşayan diğerl...
Endoktrinasyon.
/ İnsanları manipüle ederek, belirli seçimler yapmaya ve belirli ideolojik amaçları takip etmeye zorlayan öğreti biçimi.

Endoktrinasyon ya da öğretilendirme (Latince: doctrina “Öğreti”) katiyen eleştiri ve tartışma kabul etmeyen bir öğreti biçimidir. Bu öğretide insanlar manipüle edilerek, belirli seçimler yapmaya ve belirli ideolojik amaçları takip etmeye ...
Kaşgar.
/ Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'de yer alan tarihi bir vaha şehri.

Doğu Türkistan’da tarihî bir şehir. Çin’de Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin batısında yer alan tarihi bir vaha şehridir. ...
Urumçi.
/ Sincan Uygur Bölgesi’nin başkenti

Urumçi ya da Ürümçi Çin’in kuzeybatısında yer alan, Doğu Türkistan adıyla da bilinen Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin başkentidir. 2,5 milyon nüfuslu bir şehir olup 10.989 km²lik bir alan kaplar. Mançu İmparatorluğu 1884 yılında, Doğu Türki...
Yıldırma Politikası.
/ Ulaşılması istenen hedefle ilgili politikanın sık sık tekrar edilmesine verilen isim.

En etkili politikalardan biri olup ulaşılması hedeflenen amaçla ilgili bir hareket defalarca tekrar edilir. Sonunda karşı taraf yılar ve isteğinizi kabul eder. Çin, özellikle uzun yıllardır asimilasyon ve yıldırma politikaları yürüttüğü Doğu Türkista...
Gulag.
/ Sovyet rejimi karşıtı unsurların hızla kovuşturulması ve toplumdan soyutlanması amacıyla kurulan yargı ve infaz sistemidir.

Sovyetler birliğinde halk düşmanlarının gönderildiği yerlerdir. Günümüzde toplama veyahut çalışma kampları olarak Doğu Türkistan’da karşılaştığımız bu sistem İkinci Dünya Savaşında Nazilerin uyguladığı soykırım yatakları olan toplama kampları ile eş ...
Keyfi Tutuklama.
/ Yasal dayanağı olmaksızın keyfi gözaltına alma eylemi.

Uygurlara yönelik yasal dayanağı olmayan keyfi gözaltına alma eylemidir. ...
Aile Olmak Projesi.
/ Her Uygurlu aileye birer Çinli erkek yerleştirme uygulamasıdır, 'Kardeş Aile' politikası olarak da bilinir.

“Kardeş aile” politikası olarak da adlandırılan Uygurlu ailelerin hanelerine birer Çinli erkek yerleştirme uygulamasıdır. ...
Yeniden Eğitim.
/ Müslüman Uygurların dinen caiz olmayan uygulamalara zorlanması.

Kişilerin yeni koşullara kolaylıkla uyum yapmalarını sağlamak için yeni bilgiler vermek üzere düzenlenen programlardır. Doğu Türkistan’da ise ‘Yeniden Eğitim’ adı altında Müslüman Uygurların alkollü içki içmeye ve İslam’da yasaklanmış dom...
Eğitim Kampları.
/ Çin Hükümeti'nin, çoğunluğu Müslümanlardan oluşan çeşitli etnik gruplara ait insanları zorla tuttuğu kamplar.

Sincan yeniden eğitim kampları ya da Çin Hükûmeti’nin resmi / örtmeceli tanımıyla “Mesleki Beceri Eğitim Merkezleri” Çin Hükûmeti’nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde 2014 yılından bu yana işlettiği ve başta Uygur Türkleri...
Zorunlu Evlendirme.
/ Uygur kızlarının zorla Çinliler ile evlendirilmesine verilen isim.

Uygur Türkü kızların baskı ve zorlama yoluyla toplu evlilik programları ile, şartlı veya anlaşmalı olarak Çinliler ile evlendirme sürecidir. ...
Kısırlaştırmak.
/ Çin Hükümeti'nin, Uygur Türkü kadınlarının doğum oranlarını düşürmek için zorla tabi tuttukları uygulama.

Çin’in doğum oranlarını düşürmek için Uygur Türkü kadınları zorunlu tuttuğu uygulamadır. Resmi kayıtlara göre Çin genelinde tüm rahim içi kontraseptif cihazların (IUD) yüzde 80’i Uygurların bulunduğu Doğu Türkistan bölgesinde kullanılmıştır. Uy...
Planlı doğum.
/ Çin Hükümeti'nin, Doğu Türkistanlı kadınların en fazla 3 çocuk sahibi olmasına izin veren kanun.

Uygur Türkleri şiddetli olarak yürütülen bir nüfus planlamasına da maruz kalmaktadırlar. Uygur Türklerinin nüfusu Çin nüfusuna oranla %1,5 civarındadır. Çin devleti Doğu Türkistan’da yaşayan ve azınlık olan halkı doğum kontrolü adı altında, büyük-küç...
Doğu Türkistan İnsan Hakları İzleme Derneği.
/ Tüm Doğu Türkistanlıların insan haklarını savunmak için çalışmalar yapan dernek.

Doğu Türkistan İnsan Hakları İzleme Derneği, işgal altındaki Doğu Türkistan’ın hukuki, tarihi ve medeni hak sahipleri olan Doğu Türkistan halkının uğradığı haksızlığa ve soykırıma karşı sarsılmaz dirençle Doğu Türkistan’daki ve yurt dışındaki tüm Doğ...
Web Ayrılıkçılıkları.
/ Uygur haklarını savunmak üzere sosyal mecralarda çalışma yürütülenlere yapılan yaftalanma

Uygur diasporasının açmış oldukları internet sitelerinde bağımsızlık ve soykırım gibi yayınlar yapması nedeniyle yakıştırılan bir tür adlandırma. ...
Zorunlu Kürtaj.
/ Çin tarafından Doğu Türkistanlı kadınların zorla uygulanmaya çalışılan uygulama.

Doğum kontrolü politikası, zorunlu kürtaj, genç kızların zorunlu işçi olarak çalıştırılması, Doğu Türkistanlı kadınların fuhşa zorlanması gibi ihlaller ise özellikle kadınların yoğunlukla maruz kaldığı ihlaller arasındadır. Zorunlu kürtaj nedeniyle h...
Diaspora.
/ Ana yurtlarından koparak farklı yerde azınlık yaşamaya verilen isim.

Kopuntu veya diaspora çok uzun bir zamandan beri bir kavim, ulus veya inanç mensuplarının ana yurtlarından koparak başka yerlerde azınlık olarak yaşamaları. Sözcük hem kopma eylemini hem de kopup azınlık olarak yaşayan kimseleri ifade eder. ...
Doğu Türkistan Sürgün Hükümeti.
/ Uygur, Kazak ve diğer Türk halklar tarafından sürgün zamanında kurulan hükümet düzenidir.

Doğu Türkistan’lı Uygur, Kazak ve diğer Türk halklar tarafından sürgünde kurulan bir hükûmet düzenidir ve Doğu Türkistan’ı Çin yönetiminden kurtarılana kadar Doğu Türkistan’ı ve halkını temsil etmeye yetkili tek organ olduğunu iddia...
Çocuk Kampları.
/ Ailesiyle yaşama hakkı zorla ellerinden alınmış çocuklar için tesis edilmiş kamplara verilen isim.

Ebeveynlerinden zorla koparılan çocuklar için çocuk kampları tesis edilmiştir. BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 5 ve 9. maddelerine aykırı olarak, Doğu Türkistanlı çocukların ebeveynleriyle yaşama hakkı zorla ellerinden alınmakta ve çocuklar her türlü...
Karakaş Listesi.
/ Çin’den sızan kamp belgelerine verilen isim.

Çin’in Doğu Türkistan’daki soykırım ve tecavüz sabıkası,tarihin en korkunçlarının başında yer alacaktır. Zulüm ve tecavüzler zincirinin hedefindeki geniş coğrafya, on milyonlar, “Çin işkencesi” kapsamında bir kısmı ilk defa d...
Dinî Aşırılığın 75 Belirtisi.
/ Çin tarafından aşırı olarak nitelendirilen 75 faaliyete verilen isim.

İlginç ve anlamsız bazı maddeler   Futbol, ​​basketbol, ​​voleybol gibi sportif faaliyetlere, okuma ve şarkı yarışmaları gibi kültürel aktivitelere karşı olmak. Üzerinde ay yıldız bulunan tişört giyilmesi, yüzük ve kolye takılması, cüzdan, akses...
48 İşaret.
/ İslam dini ve Uygur kültürüne ait olan ve aşırılık olarak nitelendirilip, asimilasyon politikalarının gözler önüne serildiği uygulamaya verilen isim.

48 madde, Çin yönetiminin İslam dini ve Uygur kültürünün her pratiğini ya da bunları hatırlatan her hareketi “aşırılık” olarak nitelendirdiğini göstermekte ve Uygurlulara yönelik baskı ve asimilasyon politikalarının boyutunu açıkça gözler önüne serme...
Sincan Propaganda Departmanı.
/ İnsan hakları ihlallerini reddeden ve kimliksizleştirme çalışmalarına olumlu propaganda yapan departmana verilen isim.

Bu bölüm, medya ve yayıncılık sektörlerine yönergeler sağlar ve kamuoyunu yönlendirmeye, şekillendirmeye ve nihayetinde kontrol etmeye çalışır. İçeride, bölüm yerel gazetecilere Eğitim Kampanyası hakkında olumlu haberler üretmeleri talimatı verir. Dı...
Konvansiyonel Polis İstasyonları.
/ Kontrol noktaları olarak işlev gören ve yüz tanıma sistemi ile çevreyi işaretleyen mekanizmaya verilen isim.

Konvansiyonel Polis İstasyonları, 2016 yılının sonlarından itibaren, yetkililer kentsel Xinjiang genelinde binlerce konvansiyonel polis istasyonu kurmaya başladılar. Bu sokak köşesi karakolları, normal polis istasyonları gibi aynı yetkiye sahip değil...
Köy Temelli Cami Yönetim Komitesi.
/ Camileri ve dini personeli izleyen, propaganda (!) gördüğü faaliyetlere müdahele eden komiteye verilen isim.

Bu komite, camileri ve dini personeli izler, propagandayı dağıtır ve aşırılığı önleme eğitim oturumları düzenler. Ocak 2017’de, Putao Kasabası’ndaki (葡萄镇) Cami Yönetim Komitesi yetkilileri, Turpan Şehri’ndeki köyler ve kasabalar ara...